Maria Wacholc, Czytanie nut głosem, II, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1993. 

• Komentarz „Od autora”
• Indeks kompozytorów i utworów
• Spis treści z wyszczególnieniem wszystkich cytowanych utworów i pieśni ludowych
• Recenzja podręcznika Czytanie nut głosem II:Zofia Peret-Ziemlańska, Drugi z trzech potrzebnych tomów, Życie Muzyczne, R. XLVII, 1994 nr 1–2 (styczeń-luty), s. 38–39.

Od autora

Część II podręcznika Czytanie nut głosem – przeznaczona dla uczniów klas III–IV (IX–X) szkół muzycznych II stopnia – została opracowana w oparciu o założenia metodyczne wykorzystane i przedstawione szczegółowo w części I1

Kolejne rozdziały II części zawierają:
145 ćwiczeń jednogłosowych (rozdział I)
15 ćwiczeń do czytania nut na liniach dodanych (rozdział II)
25 ćwiczeń z akompaniamentem fortepianu (rozdział III)
22 ćwiczenia do śpiewania z graniem (rozdział IV)
24 ćwiczenia dwugłosowe (rozdział V)
29 ćwiczeń trzygłosowych (rozdział VI)
20 ćwiczeń czterogłosowych (rozdział VII)

W rozdziale l znajdują się ćwiczenia jednogłosowe w tonacjach durowych i molowych do siedmiu znaków przykluczowych oraz ćwiczenia atonalne lub oparte na skalach poza systemem dur-moll. Zamieszczenie tych trzech typów ćwiczeń wspólnie w jednym rozdziale umożliwi równoległe kształcenie słuchu zarówno w systemie tonalnym, jak i atonalnym, a ponadto przyczyni się do zwrócenia uwagi ucznia na właściwości tonalne każdego ćwiczenia. Przykłady te mogą być także wykorzystywane do śpiewania z transpozycją oraz jako materiał do zapamiętywania przez odczytanie z nut bez użycia głosu.

15 ćwiczeń z rozdziału II jest przeznaczonych przede wszystkim do czytania (mówienia) nut w rytmie nazwami solmizacyjnymi lub literowymi. Celem ich jest wyrobienie umiejętności szybkiego określania nazw nut, zapisanych na liniach dodanych górnych i dolnych. Ćwiczenia oznaczone gwiazdką, przy zastosowaniu odpowiedniej transpozycji (o jedną lub dwie oktawy w górę lub w dół) nadają się także do śpiewania.

Pieśni i recytatywy włączone do rozdziału III mają służyć jako ćwiczenia do śpiewania z akompaniamentem fortepianu. Powinny być one wykonywane á vista z akompaniamentem granym przez nauczyciela lub odtwarzanym z taśmy magnetofonowej. Wskazane jest, aby zaawansowani pianistycznie uczniowie akompaniowali sobie do śpiewu sami.

Rozdział IV zawiera ćwiczenia do śpiewania z graniem, zaczerpnięte z literatury fortepianowej i wokalno-instrumentalnej. Wykonanie tych ćwiczeń polega na śpiewaniu wyznaczonej melodii z równoczesnym graniem na fortepianie akompaniamentu. Mają one za zadanie kształcenie umiejętności słyszenia wszystkich warstw dźwiękowych występujących w utworze. Ćwiczenia te przynoszą większą korzyść, jeśli są śpiewane od razu z graniem, bez uprzedniego przygotowania partii wokalnej.

W rozdziale V zostały zamieszczone dwugłosowe utwory i fragmenty przeznaczone do wykonania zespołowego (przez dwóch uczniów lub przez dwie grupy uczniów), bądź indywidualnego, polegającego na śpiewaniu dowolnego głosu z równoczesnym graniem na fortepianie głosu drugiego, ewentualnie tylko z wystukiwaniem jego rytmu. Ćwiczenia te należy wykonywać od razu dwugłosowo. W przypadku dużych trudności wykonanie dwugłosowe należy poprzedzić prześpiewaniem każdego głosu z osobna.

Do rozdziału VI zostały włączone trzygłosowe utwory i fragmenty zaczerpnięte z literatury wokalnej, fortepianowej i organowej. Są one przeznaczone do wykonania zespołowego (przez trzy głosy w obsadzie pojedynczej lub grupowej) oraz indywidualnego, polegającego na śpiewaniu wybranego głosu z równoczesnym graniem pozostałych głosów na fortepianie, bądź tylko z wystukiwaniem oburącz rytmu tych głosów. Przykłady o fakturze akordowej można wykorzystywać do czytania pionowego.

Końcowy rozdział II części podręcznika wypełniają przykłady o fakturze czterogłosowej, która pojawia się tutaj po raz pierwszy. Zamie­szczone tu utwory i fragmenty, pochodzące z twórczości chóralnej i organowej, przeznaczone są do wykonania przez cztery głosy w obsadzie grupowej lub pojedynczej. Jeżeli brak odpowiednich głosów nie pozwoli na pełne wykonanie wokalne, można w tych ćwiczeniach śpiewać tylko niektóre głosy, a pozostałe uzupełniać na fortepianie. Wskazane jest także indywidualne wykonywanie tych ćwiczeń, polegające na śpiewaniu jednego głosu z równoczesnym graniem pozostałych na fortepianie.
Wszystkie utwory zamieszczone w tym rozdziale należy wykonywać od razu czterogłosowo. Jedynie w przypadku dużych trudności solfeżowych należy uprzednio prześpiewać każdy głos z osobna. Utwory o większych rozmiarach można opracowywać fragmentami, a całość prześpiewać dopiero po opracowaniu ostatniego z nich. Przykłady, w których występuje ten sam rytm we wszystkich głosach mogą być także wykorzystywane do czytania pionowego.

Ćwiczenia zamieszczone w II części podręcznika cechuje większa rozpiętość melodii, przekraczająca niekiedy skalę przeciętnego głosu. Celem ćwiczeń o szerszym ambitusie melodii jest opanowanie umiejętności „przenoszenia” dźwięków zbyt wysokich lub za niskich do odpowiedniego rejestru. Dźwięki te zostały zapisane z przenośnikiem oktawowym ujętym w nawiasy kwadratowe. W zależności od potrzeb śpiewający może ,,przenosić” o oktawę wyżej lub niżej jeszcze inne niewykonalne dla swego głosu dźwięki. Takie „przenoszenie” dźwięków należy jednak stosować tylko w przypadkach koniecznych, ponieważ powoduje ono pewną deformację linii melodycznej.
Wszystkie ćwiczenia można śpiewać nazwami solmizacyjnymi lub literowymi, bądź na dowolnej sylabie, czy samogłosce. Podane z tekstem utwory wokalne mogą być ponadto wykonane ze słowami. Utwory z tekstem polskim należy starać się wykonywać od razu ze słowami, bez uprzedniego prześpiewania nazwami solmizacyjnymi. Wykonanie utworów z tekstem obcojęzycznym można natomiast poprzedzić śpiewaniem solmizacją, bądź na dowolnej sylabie, czy samogłosce.
W realizacji wszystkich ćwiczeń należy starać się nie tylko o prawidłową intonację i poprawność rytmiczną, ale również o zachowanie podanych oznaczeń dynamicznych, agogicznych, artykulacyjnych i interpretacyjnych. Z tego powodu przykłady utrzymane w szybkim tempie i trudne pod względem rytmicznym można śpiewać na jednej sylabie (np. la) lub samogłosce (np. a) zamiast literowymi lub solmizacyjnymi nazwami nut. Dbałość o prawidłowe odczytanie wszystkich elementów zapisu muzycznego przyczyni się do rozwoju muzykalności ucznia i zaowocuje także we wszystkich przejawach jego działalności muzycznej.

¹ Zob.: Komentarz „Od autora” na początku części l podręcznika.

Indeks kompozytorów i utworów

Albinoni Tommaso (1671-1750)
Magnificat na 4 głosy solowe, chór mieszany, 2 vni i b.c. 112
Andrzejowski Adam (1880-1920)
Burlesque na skrzypce i fortepian 57
Anonim (XV w.)
Patrem 111
Anonim (poł. XVII w.)
Nie złodziejem, choć kradnę 106
O przedziwna gładkości 106
Zranionym jest od ciebie 107
Anonim (XVII w.)
Przestrach na złe sprawy ludzkiego żywota 155
Antiquis Giovanni de (koniec XV w.)
Tutto Io mal (Villanella) 124
Arcadelt Jacob (ok. 1500-1568)
Nous voyons que les hommes 125
Bach Johann Sebastian (1685-1750)
Das wohltemperierte Klavier I, XX Fuga a-moll 118
Fantazja i fuga c-moll, Fuga 136
Inwencja dwugłosowa E-dur 104
III Koncert klawesynowy D-dur 17
Magnificat, nr 5 Quia fecit mihi magna 120
Msza h-moll
nr 2 Christe eleison 105
nr 3 Kyrie eleison 164
nr 9 Qui sedes 105
nr 23 Agnus Dei 118
Pasja według świętego Jana 71, 72, 119, 148, 149, 150
Pasja według świętego Mateusza 117, 137, 151, 152
Preludium i fuga Es-dur, Fuga 136
Baird Tadeusz (1928-1981)
5 piosenek dla dzieci 24, 99
Bartók Bela (1881-1945)
Duet nr 9 108
III Koncert fortepianowy 45
Koncert na orkiestrę 24
II Koncert skrzypcowy 42
Mikrokosmos 111/81 19
Beethoven Ludwig van (1770-1827)
An die ferne Geliebte o p. 98 14
Das Blümchen Wunderhold op 52 nr 8 49
Des Kriegers Abschied 47
Fuga 116
Ich liebe dich 74
Menuet. Trio 98
II Symfonia D-dur op. 36 36
Sześć pieśni do słów Gellerta, op. 48 nr 5 Gottes Macht und Vorsehung 27
Taniec niemiecki 97, 98
Urians Reise um die Welt op. 52 nr l 10
32 wariacje c-moll 148
Borodin Aleksandr (1833-1887)
Kniaź Igor 38, 40, 45, 142
Kwartet smyczkowy nr 2 60
Romans na głos z towarzyszeniem wiolonczeli i fortepianu 91
Romans na głos i fortepian 92
Brahms Johannes (1833-1897)
Ach, arme Welt 156
Anklänge op. 7 nr 3 88
Das Lied von Herrn von Falkenstein op. 43 nr 4 47
Entführung op. 97 nr 3 34
Gang zur Liebsten op. 14 nr 6 6
Von waldbekränzter Höhe op. 57 nr l 12
Vorschneller Schwur op. 95 nr 5 43
Chopin Fryderyk (1810-1849)
Etiuda E-dur op. 10 nr 3 16
Etiuda e-moll op. 25 nr 5 12
Mazurek es- moll op. 6 nr 4 52
Poseł op. 74 nr 7 8
Śliczny chłopiec op. 74 nr 8 20
Wojak op. 74 nr 10 15
Dufay Guillaume (ok. 1400-1474)
Missa „Caput” 110
Flies Bernhard (XVIII w.)
Kołysanka 12
Fotek Jan (ur. 1928)
Na zdrowie 133
Garścia Janina (ur. 1920)
Łamigłówki op. 23, Wodotrysk 103
Wariacje na temat melodii ludowej op. 26 147
Garztecka Irena (1913-1963)
Piłka 100
Piosenka kurpiowska 100
Gastoldi Giovanni Giacomo (ok. 1555-1622)
Il Risentito (Madrygał taneczny) 129
Gedike Aleksandr (1877-1957)
W zamyśleniu op. 36 nr 12 95
Gomółka Mikołaj (ok. 1535-1591)
Ciebie ja chwalić będę, Ciebie przed możnymi 154
Do tegom był myśl swą skłonił 153
Händel Georg Friedrich (1685-1750)
Juda Machabeusz 66, 67, 68, 69. 70
II Suita klawesynowa F-dur 135
VI Suita klawesynowa fis-moll 135
XVI Suita klawesynowa g-moll 134
Haydn Joseph (1732-1809)
Kwartet smyczkowy op. 33 nr 3 15
Symfonia D-dur nr 101 „Zegarowa” 20
Karłowicz Mieczysław (1876-1909)
Rdzawe liście strząsa z drzew 90
Z erotyków op. 3 nr 6 50
Z nową wiosną 10
Krieger Johann (1649-1725)
Bourrée 107
Krzanowski Andrzej (1951-1990)
Kalangra. Kanon (B-A-C-H) 122
Liszt Ferenc (1811-1886)
Preludia 39
Lasso Orlando di (1532-1594)
Io ti voria contar (Madrygał) 154
Lutosławski Witold (ur. 1913 – 1993)
Melodie ludowe. W polu lipeńka 101
Łabuński Feliks Roderyk (1892-1979)
Miniatury 24. 96. 142
Machaut Guillaume de (ok. 1304-1377)
Chanson balladée (Virelai) 109
Majkapar Samuił (1867-1938)
Biriulki op. 28 56. 57
Maklakiewicz Jan (1899-1954)
Kołysanka 157
Maklakiewicz Tadeusz (ur. 1922 – 1996)
Kanon dwugłosowy z głosem uzupełniającym 144
Marenzio Luca (1553-1599)
Amor e ritornato (Villanella) 127
Se la vostra partita (Madrygał) 128
Martini Padre Giambattista (1706-1784)
Gawot 134
Mendelssohn Bartholdy Felix (1809-1847)
Auf Flügeln des Gesanges (Na skrzydłach pieśni) o p. 34 nr 2 36
Fantazja op. 28 44
Frühlingslied (Pieśń wiosenna) op. 47 nr 3 37
Frühlingslied op. 71 nr 2 40
Lieblingsplätzchen op. 99 nr 3 23
Sen nocy letniej op. 61 nr 7, Nokturn 16
Suleika op. 34 nr 4 37
IV Symfonia A-dur „Włoska” op. 90 25
Meyer Krzysztof (ur. 1943)
Czarodziejskie obrazki 53, 104
Moniuszko Stanisław (1819-1872)
Chanson (Lśni jutrzenka) 54
Halka. Uwertura 49
Hrabina 46, 58
Kłosek 33
Maciek 39
Morel 84
Niepewność 85
Piosenka bez tytułu 86
Pod górą 29
Serce moje 28
Sołtys 22
Trzy kwiatki 41
Verbum nobile 13
Monteverdi Claudio (1567-1643)
Il mio martir (Canzonetta) 130
Son questi i crespi crini (Canzonetta) 131
Mozart Wolfgang Amadeus (1756-1791)
An die Freude KV 43b 114
Brüder, laßt uns lustig sein KV 336b 5
Czarodziejski flet KV 620 7
Das Kinderspiel KV 598 73
Der Frühling K V 597 27
Der Zauberer KV 472 52
Die kleine Spinnerin K V 531 5
Die Verschweigung KV 518 48
Die Zufriedenheit KV 349 (367a) 76
Die Zufriedenheit KV 473 8
Don Juan K V 527 26
Eine kleine Nachtmusik KV 525 31
Ich würd’ auf meinem Pfad KV 390 (340c) 41
Koncert fortepianowy d-moll KV 466 15
Koncert fortepianowy c-moll KV 491 32
Lobgesang auf die feierliche Johannisloge KV 148 (125h) 115
Serenata Notturna D-dur K V 239 32
Sonata fortepianowa C-dur KV 284b (309) 11
Sonata fortepianowa C-dur KV 300h (330) 9
IV Sonatina wiedeńska B-dur 25
Symfonia g-moll KV 550 30
Warnung KV 416c 48
Musorgski Modest (1839-1881)
Chowańszczyzna 46. 47. 55, 56
Noskowski Zygmunt (1846-1909)
Step op. 66 58
Śpiewnik dla dzieci 51
Pachelbel Johann (1653-1706)
Fuga na Magnificat 163
Paciorkiewicz Tadeusz (ur. 1916)
Ligea (opera radiowa) 44
Melodie i rytmy 99, 123
Palestrina Giovanni Pierluigi da (1525-1594)
Ahi, che quest’ occhi miei (Canzonetta) 126
Pałłasz Edward (ur. 1936)
Sonatina 102
Trzy pieśni ludowe z Mazowsza 145, 146
Wieża malowana 56
Perkowski Piotr (1901-1990)
Sonata na flet i fortepian 59, 60
Pfeiffer Irena (ur. 1912)
Gołębisie 112
Poulenc Francis (1899-1963)
Bonne journée 6
Prószyński Stanisław (ur. 1926)
Łatwe utwory 96, 97
Ptaszyńska Marta (ur. 1943)
Podróże w kosmos I 123
Purcell Henry (1659-1695)
The Indian Queen, aria I attempt from Love’s sickness 64
The Prophetess, aria What shall I do 63
Ravel Maurice (1875-1937)
5 ludowych pieśni greckich 33
Pawana dla zmarłej infantki 49
Rimski-Korsakow Mikołaj (1844-1908)
Fuga E-dur 139
Fuga F-dur 140
Fuga G-dur 138
Koncert na puzon z orkiestrą dętą 14
Złoty kogucik, Aria Szemachańskiej Królowej (opr. na skrzypce i fortepian) 61
Rutkowski Bronisław (opr.) (1898-1964)
Gwałtu, gwałtu! Pastuszkowie! 132
Schönberg Arnold (1874-1951)
Gurrelieder 53
In diesen Winterfagen op. 14 nr 2 54
Schubert Franz(1797-1828)
Die schöne Müllerin op. 25 17. 34. 78
Meeres Stille (Cisza morska) op. 3 nr 2 77
Wiegenlied (Kołysanka) op. 98 nr 2 50
Winterreise, op. 89 nr 5 Der Lindenbaum (Lipa) 11
Schumann Robert (1810-1856)
Album dla młodzieży op. 68 147
Dichterliebeop. 48 23. 55
Die rote Hanne op. 31 nr 3 28
Die Weise op. 79 nr 15 17
Frauenliebe und Leben, op. 42 nr 3 Ich kann’s nicht faßen, nicht glauben 81
Frühlingsgruß o p. 79 nr 4 24
Liederkreis (Krąg pieśni) op. 24 39. 80
Mond. meiner Seele Liebling op. 104 nr l 82
Nach der Geburt ihres Sohnes op. 135 nr 2 79
Soldatenbraut op. 64 nr l 28
Sonntag op. 79 nr 6 21
Spanische Liebeslieder, op. 138 nr 5 Flutenreicher Ebro 42
Stille Liebe op. 35 nr 8 43
Verrathene Liebe op. 40 nr 5 35
Szeligowski Tadeusz (1896-1963)
Regina coeli laetare 132
Szostakowicz Dymitr (1906-1975)
24 preludia i fugi op. 87 122. 141
X Symfonia 35
Szymanowski Karol (1882-1937)
Król Roger, Pieśń Roksany (transkrypcja na skrzypce i fortepian) 61
Litania do Marii Panny 62
Słopiewnie, op. 46 nr 2 Zielone słowa 29
Stabat Mater op. 53 29, 143, 162
Tansman Aleksander (1897-1986)
Oberek 95
Twardowski Romuald (ur. 1930)
Capricci per pianoforte 101
Preludio e toccata. Toccata 143
Tre studii secondo Giotto per orchestra da camera. I Trittico fiorentino 30
Villa-Lobos Heitor (1887-1959)
Cirandinhas 94
Wiechowicz Stanisław (opr.) (1893-1963)
Ach, ubogi żłobie 160
A cóż z tą Dzieciną 161
Mruczkowe bajki 158
Weber Carl Maria (1786-1826)
Das Mädchen ging die Wieś’ entlang op. 71 nr 2 7
Ich sah ein Röschen am Wege stehn op. 15 nr 5 7
Melodie ludowe
Kaszubskie 16
Kieleckie 8
Krakowskie 36, 45, 50
Kujawskie 9, 18, 23, 41
Kurpiowskie 38
Mazowieckie 6, 11, 13, 18, 22, 27, 43, 53, 55
Poznańskie 9, 13, 18, 25
Sandomierskie 36
Słowackie 21
Śląskie 6, 21
z Warmii i Mazur 18
Węgierskie 14, 19, 42, 43
Wielkopolskie 26

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

„Życie Muzyczne”, R. XLVII, 1994 nr 1–2, s. 38–39.
Zofia Peret-Ziemlańska, Drugi z trzech potrzebnych tomów¹

Podręcznik „Czytanie nut głosem II” opracowany został w oparciu o założenia metodyczne wykorzystane i przedstawione szczegółowo w tomie I. Przeznaczony dla klas III–IV (IX–X) średnich szkół muzycznych zawiera 280 ćwiczeń, na które, podobnie jak w części I, składają się wyłącznie utwory bądź dłuższe ich fragmenty zaczerpnięte z literatury muzycznej różnych epok oraz muzyki ludowej. Poszczególne rozdziały podręcznika – jest ich siedem – obejmują w kolejności: ćwiczenia jednogłosowe, do czytania nut na liniach dodanych, z akompaniamentem fortepianu, do śpiewania z graniem, dwugłosowe, trzygłosowe oraz czterogłosowe. Zaopatrzone są w oznaczenia dynamiczne, agogiczne, artykulacyjne i interpretacyjne.

Wśród 145 ćwiczeń jednogłosowych znajdują się utwory J.S. Bacha, T. Bairda, B. Bartóka, L. v. Beethovena. J. Brahmsa. A. Borodina, F. Chopina, B. Fliesa, J. Haydna, M. Karłowicza, P. Liszta, F.R. Łabuńskiego, F. Mendelssohna-Bartholdiego, K. Meyera, St. Moniuszki, M. Musorgskiego, Z. Noskowskiego, T. Paciorkicwicza, F. Poulenca, M. Ravela, M. Rimskiego-Korsakowa, R. Twardowskicgo. K.M. Webera oraz 34 melodie ludowe polskie, węgierskie i słowackie. Są to przykłady muzyki tonalnej (w tonacjach do 7 znaków przy-kluczowych), atonalnej i opartej na skalach poza systemem dur-moll. Stanowią one również doskonały materiał do dyktand, transpozycji oraz kształcenia pamięci muzycznej.

15 utworów rozdziału drugiego przeznaczonych jest do czytania nut na liniach dodanych, tj. do szybkiego określenia ich położenia we właściwym rytmie nazwami solmizacyjnymi i literowymi. Przykłady te pochodzą z muzyki skrzypcowej, fletowej i fortepianowej. Niektóre z nich po przetransponowaniu do odpowiedniego rejestru nadawać się mogą do śpiewania.

Pieśni i recytatywy (ćwiczenia z akompaniamentem) w liczbie 25 zamieszczone w rozdziale trzecim wprowadzają ucznia w świat pięknej muzyki baroku (arie z oratoriów Purcella i Händla, recytatywy z pasji J.S. Bacha), klasycyzmu wiedeńskiego (pieśni Mozarta i Beethovena), romantyzmu (Schubert i Schumann), muzyki polskiej drugiej polowy XIX wieku (Moniuszko i Karłowicz) oraz rosyjskiej (A. Borodin). Zaawansowani w grze na fortepianie uczniowie śpiewając głos solowy mogą sami sobie akompaniować lub wyręczyć w tym nauczyciela w klasie.

Czwarty rozdział wypełniają ćwiczenia do śpiewania z graniem zaczerpnięte z utworów fortepianowych i wokalno-instrumentalnych J.S. Bacha, T. Bairda, L. v. Beethovena, I. Garzteckiej, J. Garści, A. Gedike, F.R. Łabuńskiego, K. Meyera, E. Pałłasza, T. Paciorkiewicza, St. Prószyńskiego, A. Tansmana, R. Twardowskiego oraz H. Villa-Lobosa. Polegają one na śpiewaniu wyznaczonego głosu na tle przeważnie dysonującego dwudźwięku, nuty stałej lub towarzyszącej partii instrumentów smyczkowych. Ważnym zadaniem dla ucznia będzie tu śpiewanie a vista w podanym tempie melodii ze zróżnicowanym rytmicznie akompaniamentem.

W piątym rozdziale znajdują się 24 utwory dwugłosowe od anonimów drugiej połowy XVII wieku po współczesnych kompozytorów polskich: A. Krzanowskicgo, T. Paciorkiewicza i M. Ptaszyńską. Oprócz śpiewania zespołowego i w duecie ćwiczenia te można realizować również śpiewając dowolny głos z równoczesnym wykonaniem na fortepianie drugiego głosu lub wystukiwaniem jego rytmu; można je czytać pionowo oraz krótkie odcinki wykorzystywać do ćwiczeń pamięciowych.

Utwory trzygłosowe w liczbie 29 przedstawione w rozdziale szóstym przeznaczone są do wykonywania zespołowego, chociaż, podobnie jak i poprzednie, mogą one służyć do wielorakich ćwiczeń słuchowych. Znajdują się tu villanelle, canzonetty, madrygały, fugi, toccaty, stare tańce, opracowania pieśni ludowych i inne. Na uwagę zasługuje zapis partyturowy na trzech pięcioliniach, który przyzwyczaja do nauki czytania partytury.

Ostatni (siódmy) rozdział podręcznika obejmuje 20 utworów czterogłosowych instrumentalnych, chóralnych i organowych. Zapoznaje on z fakturą homofoniczną i polifoniczną na przykładach pieśni, chorałów, psalmów i fug. Utwory te stanowią znakomity materiał do analizy harmonicznej, nauki form muzycznych, a także podstaw dyrygowania.

Podręcznik pod niezwykle staranną redakcją Doroty Leszczyńskicj-Zając odznacza się bardzo ładną grafiką nutową i dobrym rozmieszczeniem utworów. Indeks kompozytorów i utworów ułatwia uczniowi przyswojenie nazwisk twórców i ich dzieł, pedagogom zaś tak bardzo potrzebną korelację kształcenia słuchu z innymi przedmiotami muzycznymi.

W polskiej literaturze solfeżowej nieprędko chyba ukaże się drugi podręcznik o podobnych wartościach metodycznych i artystycznych.

Zofia Peret-Ziemlańska

__________

¹ Patrz „Życie Muzyczne” nr 5-6/93, s. 20 (artykuł Zofii Peret-Ziemlańskiej w dziale Ośrodek Metodyki „Życia Muzycznego”).